Пенсия тайинлаш учун (7-модда) етарлича иш стажига эга бўлмаган шахсларга ёшга доир пенсиялар ушбу Қонун 37-моддаси биринчи қисмининг
«а» — «г» ва
«к» бандларида назарда тутилган камида 7 йил иш стажи мавжуд бўлган тақдирда, бор стажга мутаносиб миқдорда (
29-модда) тайинланади.
Охирги иш жойидан қатъи назар, қуйидагилар ушбу Қонуннинг 7-моддасида белгиланган ёшни 10 йилга қисқартирилган ҳолда пенсия олиш ҳуқуқига эга бўладилар:
Охирги иш жойидан қатъи назар, қуйидагилар ушбу Қонуннинг 7-моддасида белгиланган ёшни 5 йилга қисқартирилган ҳолда пенсия олиш ҳуқуқига эга бўладилар:
Меҳнат шароити зарарли ва оғир ишларда — эркаклар камида 6 йилу 3 ой, аёллар камида 5 йил — ишлаган ходимларга пенсия ушбу Қонуннинг 7-моддасида назарда тутилган пенсия ёши эркакларнинг бундай ишдаги ҳар 2 йилу 6 ойи учун ва аёлларнинг бундай ишдаги ҳар 2 йили учун 1 йилга қисқартирилган ҳолда тайинланади;
Ушбу Қонун 37-моддаси биринчи қисмининг «а» — «г» ва
«к» бандларида назарда тутилган камида йигирма йиллик иш стажи бўлган аёллар эллик тўрт ёшга тўлганда пенсия олиш ҳуқуқига эга бўладилар.
Ушбу Қонуннинг 7-моддасида белгиланган ёшни 15 йилга қисқартирилган ҳолда пенсия олиш ҳуқуқига гипофизар миттилик касалига чалинганлар (лилипутлар) ва гавда тузилишида мутаносиблик бузилган паканалар:
Ёш | Иш стажи |
23 ёшга қадар | 2 |
23 ёшдан 26 ёшга қадар | 3 |
26 ёшдан 31 ёшга қадар | 5 |
31 ёшдан 36 ёшга қадар | 7 |
36 ёшдан 41 ёшга қадар | 9 |
41 ёшдан 46 ёшга қадар | 11 |
46 ёшдан 51 ёшга қадар | 14 |
51 ёшдан 56 ёшга қадар | 17 |
56 ёш ва ундан ошганда | 20 |
Пенсия тайинлаш учун етарлича иш стажига эга бўлмаган (17-модда) умумий касаллик оқибатидаги I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга ногиронлик пенсияси бор стажга мутаносиб миқдорда (
29-модда) тайинланади.
Вафот этган боқувчининг қарамоғида (20-модда) бўлган меҳнатга қобилиятсиз оила аъзолари боқувчисини йўқотганлик пенсияси олиш ҳуқуқига эга бўлади. Бунда фарзандларга ва ушбу модданинг
«в» бандида кўрсатиб ўтилган шахсларга пенсия улар боқувчининг қарамоғида турган-турмаганидан қатъи назар тайинланади.
б) ота, она, ўгай ота, ўгай она, хотин, эр, башарти, улар 7-моддада назарда тутилган пенсия ёшига тўлган ёки ногиронлиги бўлган шахс бўлсалар;
Ушбу Қонуннинг 19-моддасида кўрсатиб ўтилган оила аъзолари, агар улар марҳумнинг тўлиқ боқувида бўлган ёки ундан ёрдам олиб турган бўлсалар, бу ёрдам улар учун доимий ва асосий кун кечириш маблағининг манбаи ҳисобланган бўлса, марҳумнинг қарамоғида турган деб ҳисобланадилар.
Башарти, боқувчи вафот этган кунга қадар унга ногиронлик пенсияси тайинланиши учун зарур иш стажига эга бўлган (17-модда) бўлса, умумий касаллик ёки иш билан боғлиқ бўлмаган майибланиш оқибатида вафот этган боқувчисини йўқотганлик пенсияси тайинланади.
б) пенсия олмаган оилаларга — башарти, боқувчи ишлаш тўхтатилган кунга қадар тегишли стажга эга бўлган (17-модда) бўлса, меҳнатда майибланганлик ёки касб касаллигига чалинганлик оқибатида вафот этган тақдирда эса — боқувчининг иш стажидан қатъи назар.
а) ёшга доир пенсия учун — пенсияни ҳисоблаб чиқариш учун (31 ва
33-моддалар) олинадиган ўртача ойлик иш ҳақининг 55 фоизи, лекин расмий белгиланган ёшга доир энг кам пенсиянинг камида 100 фоизи миқдорида;
Ушбу Қонуннинг 26,
27 ва
29-моддаларига мувофиқ ҳисоблаб чиқарилган пенсияларга устама ҳақлар қуйидаги миқдорларда белгиланади:
Пенсия сўраб мурожаат этган кишиларга ушбу Қонуннинг 28-модданинг «а» ёки
«б» бандларида назарда тутилган устама ҳақ билан бир пайтда шу модданинг
«и» — «м» бандларида кўрсатилган устама ҳақлардан бири қўшиб ҳисобланади.
Пенсия сўраб мурожаат этган кишининг танлови бўйича ушбу Қонуннинг 28-моддаси «г»,
«д» ёки
«е» бандларида назарда тутилган устама ҳақ билан бир пайтда шу модданинг
«ж» — «м» бандларида кўрсатилган устама ҳақлардан бири қўшиб ҳисобланади.
Мазкур модданинг «д» — «и» бандларида назарда тутилган даврлар ушбу модда биринчи қисмининг
«а» — «г» ва
«к» бандларида кўрсатиб ўтилган умумий иш стажи камида 7 йил бўлган тақдирда иш стажига қўшиб ҳисобланади.
Ногиронлиги бўлган шахс деб топилган фуқаролар стажига «д» — «и» бандларда назарда тутилган даврлар ушбу модда биринчи қисмининг
«а» — «г» ва
«к» бандларида кўрсатиб ўтилган стаж муддатидан қатъи назар қўшилади.
в) ушбу Қонун 10-моддасининг «а» ва
«б» бандларига ҳамда 11-моддасининг
«а» бандига мувофиқ имтиёзли шартларда пенсия олиш ҳуқуқини берадиган — эркакларда 10 йилдан ортиқ ва аёлларда 7 йилу 6 ойдан ортиқ ишланган ҳар бир тўлиқ йил икки ҳисса баробарида;
Имтиёзли шартларда ёшга доир пенсия олиш ҳуқуқини берадиган ерости ишлари стажини ҳисоблаб чиқишда (10-модданинг «а» — «б» бандлари ва 11-модданинг
«а» банди) ана шу ишда орттирилган меҳнатда майибланиш ёки касб касаллиги оқибатида ногиронликда бўлган вақти ушбу Қонун 38-моддасининг
«в» бандида белгиланган қоидалар қўлланмасдан кўрсатиб ўтилган стажга қўшилади.
Пенсионер олиши лозим бўлган ва унинг вафоти муносабати билан олинмай қолган пенсия пули мерос таркибига киритилмасдан боқувчисини йўқотганлик пенсияси билан таъминланадиган шахслар (19,
20-моддалар) доирасига кирувчи оила аъзоларига тўланади. Ота-онаси, эри (хотини), шунингдек пенсионер билан у вафот этган кунигача биргаликда яшаб турган оила аъзолари бу пулни, улар боқувчисини йўқотганлик пенсияси билан таъминланадиганлар доирасига кирмаганлари тақдирида ҳам олиш ҳуқуқига эга бўладилар.
ходим ушбу Қонуннинг 7-моддасида назарда тутилган пенсия ёшига тўлгунига қадар мазкур Қонун 12-моддасининг «б» бандига мувофиқ тайинланган пенсияларни тўлаш харажатларининг ўрнини қопловчи пулни иш ҳақи тўлашга мўлжалланган маблағлар ҳисобидан Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига ўтказади.
Пенсионер ушбу Қонуннинг 7-моддасида назарда тутилган ёшга тўлгунига қадар ушбу Қонуннинг
14-моддасига мувофиқ тайинланган пенсияларни тўлаш Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига ажратиладиган Ўзбекистон Республикаси Бандликка кўмаклашиш давлат жамғармаси маблағлари ҳисобидан амалга оширилади.
(Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг Ахборотномаси, 1993 й., 9-сон, 338-модда; Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 1995 й., 12-сон, 269-модда; 1997 й., 4-5-сон, 126-модда; 1998 й., 9-сон, 181-модда; 1999 й., 5-сон, 112-модда; 2001 й., 5-сон, 89-модда; 2002 й., 4-5-сон, 74-модда; Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2005 й., 21-сон, 148-модда; 2007 й., 50-51-сон, 498-модда, 52-сон, 533-модда; 2008 й., 52-сон, 513-модда; 2010 й., 20-сон, 149-модда, 35-36-сон, 300-модда, 51-сон, 483-модда; 2012 й., 1-сон, 4-модда; 2013 й., 41-сон, 543-модда; 2014 й., 49-сон, 579-модда; 2016 й., 17-сон, 173-модда, 52-сон, 597-модда, 598-модда, Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 05.01.2018 й., 03/18/456/0512-сон, 17.10.2018 й., 03/18/500/2057-сон, 25.12.2018 й., 03/18/508/2365-сон; 23.05.2019 й., 03/19/540/3167-сон, 29.08.2019 й., 03/19/558/3662-сон, 13.09.2019 й., 03/19/567/3737-сон, 15.11.2019 й., 03/19/584/4025-сон, 04.12.2019 й., 03/19/586/4106-сон; 09.11.2020 й., 03/20/646/1488-сон; Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 21.04.2021 й., 03/21/683/0375-сон, 30.10.2021 й., 03/21/726/1001-сон; 10.02.2022 й., 03/22/752/0113-сон, 18.05.2022 й., 03/22/770/0424-сон, 20.09.2022 й., 03/22/791/0832-сон; 27.10.2022 й., 03/22/795/0963-сон; 16.02.2023 й., 03/23/817/0091-сон; 29.11.2023 й., 03/23/881/0906-сон; 19.03.2024 й., 03/24/922/0224-сон)